اسپاسم مثانه چیست؟

اسپاسم مثانه (Bladder Spasm) یک بیماری مزمن است که در اثر انقباض یا گرفتگی عضله مثانه رخ می‌دهد.

این بیماری می‌تواند عوارضی مانند احساس ادرار شدید یا حتی ادرار کردن غیرارادی در فرد را به همراه داشته باشد.

اسپاسم در اثر گرفتگی یک یا چند عضله رخ می‌دهد. بروز اسپاسم مثانه اغلب با احساس ناگهانی ادرار یا حتی نشت آن همراه است که می‌تواند باعث عدم اعتماد بنفس و ایجاد احساس شرم در فرد شود. خوشبختانه روش‌های مختلفی وجود دارند که کمک آنها می‌توان این عارضه را درمان کرد. در ادامه این مقاله قصد داریم به شرح و بررسی دلایل بروز این بیماری وراه‌کار‌های درمانی آن بپردازیم.

اسپاسم مثانه چه حسی دارد؟

معمولا، مثانه به آرامی با ادرار پر می شود و کم کم فرد از نیاز به ادرار آگاه می شود. این احساس، سرنخ آغاز جستجو برای دستشویی است.اما در افرادی که دچار اسپاسم مثانه هستند، این احساس، به طور ناگهانی و اغلب شدید رخ می دهد. اسپاسم، به تنهایی به معنی انقباض غیر ارادی و ناگهانی یک عضله است.

این بیماری، زمانی رخ می دهد که عضله مثانه بدون هشدار ناگهان منقبض می شود و منجر به نیاز فوری به خروج ادرار می شود. این اسپاسم می تواند موجب نشت ادرار شود. در این هنگام، این عارضه، بی اختیاری فوری یا بیش فعالی مثانه نام دارد.

افرادی که چنین اسپاسم هایی داشته اند، آن ها را به صورت درد گرفتگی و گاهی مانند احساس سوزش توصیف می کنند.

برخی زنان دارای اسپاسم های شدید،  انقباضات عضلانی را با گرفتگی های شدید دوران قاعدگی و حتی درد زایمان مقایسه کرده اند.

چه افرادی بیشتر مستعد ابتلا به اسپاسم مثانه هستند؟

بسیاری از عوامل می‌توانند به ابتلا به اسپاسم مثانه (تشنج یا انقباض ناخودآگاه عضلات مثانه) کمک کنند و افراد را در معرض این مشکل قرار دهند. برخی از عوامل و شرایطی که ممکن است باعث افزایش خطر بیماری شوند عبارتند از:

1. سن: با پیشرفت سن، عضلات مثانه و سیستم ادراری عموماً ضعیف‌تر می‌شوند و افراد مسن‌تر به اسپاسم مثانه مستعدتر هستند.
2. جنسیت: زنان به طور کلی بیشتر از مردان به اسپاسم مثانه مبتلا می‌شوند. این به دلیل تفاوت‌های جنسیتی در سیستم ادراری و عوامل مرتبط با بارداری و زایمان نیز ممکن است باشد.
3. بارداری و زایمان: زمانی که زنان باردار می‌شوند و زایمان می‌کنند، فشار بر روی مثانه افزایش می‌یابد که ممکن است به اسپاسم مثانه منجر شود.
4. عوامل ژنتیکی: در برخی از موارد، اسپاسم مثانه به دلیل عوامل ژنتیکی و ارثی رخ می‌دهد و در افرادی که خانواده‌ای با این مشکل داشته‌اند، خطر بیشتری وجود دارد.
5. عوامل عصبی: مشکلات عصبی مثل افتراق اعصاب مثانه یا بیماری‌هایی که تأثیر منفی بر روی سیستم عصبی دارند، ممکن است باعث اسپاسم مثانه شوند.
6. عوامل محیطی: عواملی مانند استرس، مصرف مواد مخدر، بیماری‌های تنظیمی، یا عوامل محیطی دیگر می‌توانند به اسپاسم مثانه کمک کنند.
7. بیماری‌های مزمن: برخی بیماری‌های مزمن مانند دیابت، مالتیپل اسکلروز، یا بیماری‌های عصبی می‌توانند باعث اسپاسم مثانه شوند.

توجه داشته باشید که این فاکتورها به صورت مستقل یا ترکیبی می‌توانند به ابتلا به اسپاسم مثانه منجر شوند، ولی وجود یک یا چندین عامل بیشترین تأثیر را دارد. اگر شما یا کسی که می‌شناسید به اسپاسم مثانه مبتلا هستید یا نگران این موضوع هستید، بهتر است با پزشک متخصص مشوره و درمان مناسب را دریافت کنید.

علت اسپاسم مثانه چیست؟

اسپاسم مثانه، دلایل متعددی دارد. درد گرفتگی عضله می تواند به خاطر چیزی به سادگی رژیم غذایی یا داروی مصرفی باشد یا می تواند با تغییرات در تامین خون و عملکرد اعصابی ارتباط داشته باشد که مثانه را کنترل می کنند.

اگرچه، این بیماری ممکن است ناشی از عفونت یا جراحی باشد یا به خاطر آسیب عصبی یا عضلانی رخ دهد. بنابراین، مراجعه به پزشک برای تعیین علت، مهم است.

در برخی موارد، پزشک نمی تواند علت را تشخیص دهد. در این صورت، عارضه، اسپاسم مثانه ناشناخته نام دارد.

برخی از دلایل شایع اسپاسم مثانه:

عفونت سیستم ادراری (UTI):

درد مثانه و سوزش، از علائم شایع UTI هستند.

التهاب درونی مثانه (IC)، که سندروم دردناک مثانه نیز نام دارد:

این عارضه به درد ادراری و مثانه ای اشاره می کند که به خاطر دلایل دیگر مثل عفونت سیستم ادراری نیست. درد، عود کننده و اغلب شدید است.

استفاده از سوند:

سوند، یک لوله باریک است که برای خروج ادرار ار بدن، اغلب پس از جراحی استفاده می شود.

سوند در داخل مجرای ادراری قرار می گیرد و وارد مثانه می شود.

اسپاسم مثانه، یکی از عارضه های شایع و گاهی ناراحت کننده در هنگام استفاده از سوند است.

علائم اسپاسم مثانه

علائم این بیماری می تواند شامل میل به ادرار کردن، نشت واقعی ادرار یا بی اختیاری ادرار شود. این عارضه به طور خاص به انقباضات غیرارادی عضله کنترل کننده مثانه، به نام عضله دترسور اشاره دارد. اسپاسم مثانه همچنین می تواند به یک احساس گرفتگی ناراحت کننده یا دردناک در مثانه اشاره داشته باشد که منجر به میل به ادرار نمی شود.

این بیماری به معنای انقباض ناخواسته و ناپیوسته عضلات مثانه است که می‌تواند به علت مختلفی اتفاق بیفتد. در ادامه شش علامت این عارضه و توضیحات در مورد هرکدام آمده است:

1. تورم مثانه (Urinary Urgency):

   • توضیح: این علامت به معنای احساس نیاز فوری به ادرار رفتن است، حتی اگر مقدار ادرار در مثانه کم باشد.

2. ادرار ریزشی (Urinary Frequency):

   • توضیح: افراد با این بیماری ممکن است بسیار بیشتر از معمول به دستکم هر دو تا سه ساعت یک بار ادرار کنند. این تعداد ادرار زیاد می‌تواند در طول شب هم اتفاق بیفتد.

3. ادرار روده‌رویی (Urinary Incontinence):

   • توضیح: ادرار روده‌رویی به ادرار رفتن بدون کنترل یا ناتوانی در کنترل ادرار اشاره دارد. افراد ممکن است در هنگام خنده، سرزنش یا فشار روی مثانه ادرار از دست دهند.

4. ادرار نیمه پر (Incomplete Emptying):

   • توضیح: این وضعیت به معنای عدم تخلیه کامل مثانه است، به طوری که افراد احساس کنند مثانه هنوز پر است حتی بعد از ادرار رفتن.

5. درد و ناراحتی در منطقه پایینی شکم (Lower Abdominal Discomfort):

   • توضیح: برخی از افراد با اسپاسم مثانه ممکن است در منطقه پایینی شکم درد یا ناراحتی احساس کنند، که ممکن است به هنگام ادرار رفتن تشدید شود.

6. تغییرات در الگوی ادرار رفتن (Changes in Voiding Pattern):

   • توضیح: افراد ممکن است تغییراتی در الگوی ادرار رفتن خود مشاهده کنند، مانند افزایش تعداد بارهای ادرار رفتن یا تغییر در زمان‌های معمول ادرار رفتن.

لطفاً توجه داشته باشید که این علائم ممکن است به علت عوامل دیگری همچون عفونت مثانه یا مشکلات دیگر در سیستم ادراری نیز ایجاد شوند. اگر شما یا کسی دیگری از این علائم رنج می‌برید، مهم است به یک پزشک متخصص ادرار و سیستم ادراری مراجعه کنید تا علت اصلی مشکل مشخص شود و درمان مناسب انجام شود.

عوارض اسپاسم مثانه چیست؟

بی‌اختیاری ادرار باعث افزایش دفعات ادرار و شب ادراری (ادرار بیش از حد در طول شب) شده که می‌تواند بر کیفیت زندگی بیمار تأثیر بگذارد. این اختلال می‌تواند مشکلات زیر را در پی داشته باشد:

• مشکلات روحی
• بی‌خوابی
• کاهش اعتماد به نفس
• افسردگی

روش های درمان اسپاسم مثانه

اگر دچار این عارضه هستید، لازم است که به پزشک مراجعه کنید. هرچه زودتر علت را مشخص کنید، به آرامش شما نزدیک‌تر می‌شود. درمان این بیماری برای همه یک نوع نیست. بسته به علت ایجاد اسپاسم و شدت آن، تعدادی گزینه وجود دارد.

دارو

همانطور که پزشک تجویز کرده و باعث کاهش اسپاسم دردناک مثانه می‌شود، انواع مختلفی از داروها می‌توانند درمان کننده اسپاسم مثانه باشند. پزشک برخی از داروهای اسپاسم مثانه را که به عنوان داروهای ضد موسکارینی یا داروهای مسدود کننده شناخته می‌شوند را توصیه می‌کند. برخی از نمونه‌های اسپاسم عضله مثانه ضد موسکارینی عبارتند از:

• داریفناسین (انابلکس )
• اکسی بوتینین کلراید (دیتروپان)
• اکسی بوتینین برای طولانی مدت (Ditropan XL)
• سولیسین سولیفناسین (VESIcare)
• تولترودین (دیترول)
• مربوط به تولترودین (Detrol LA)
• تروسپیوم کلراید (Sanctura)

بوتاکس

تزریق Onabotulinumtoxin A (بوتاکس) در مثانه برای کاهش بی‌اختیاری ادرار موثر است. این دارو در اثر فلج کردن عضله مثانه به کاهش علائم اسپاسم کمک می‌کند. بوتاکس در دوزهای کم تجویز می‌شود و نتایج موقتی دارد.

تحریک عصبی

ایمپلنت‌های تحریک الکتریکی برای کمک به کنترل اسپاسم مثانه، پالس‌های ملایم الکتریکی را به مثانه می‌فرستند. پزشک می‌تواند این دستگاه‌ها را در یک عمل آسان سرپایی متصل کند تا به کاهش اسپاسم مثانه و نشت کمک کند.

اگر دچار اسپاسم مثانه هستید، با پزشک خود در مورد راه‌های درمان آن صحبت کنید.

درمان جراحی

درمان جراحی در بیمارانی انجام می‌شود که از علائم شدید رنج می‌برند و سایر روش‌های درمانی برای آن‌ها موثر نیستند. هدف از جراحی افزایش ظرفیت مثانه یا کاهش فشار مثانه است.

روش‌های جراحی عبارتند از:

• جراحی برای افزایش ظرفیت مثانه
• برداشتن مثانه
• انحراف ادرار
• اسفنکتر مصنوعی

در صورت تخلیه ناقص ادرا ، ممکن است کاتتریزاسیون لازم باشد.

درمان‌های خانگی

علائم این بیماری را می‌توانید با روش‌های زیر در خانه کنترل کنید:

• ورزش کگل: سعی کنید تمرینات کف لگن را انجام دهید که به تخلیه راحت تر مثانه کمک می‌کند. می‌توانید تکنیک‌های مناسب انجام این ورزش لگنی را توسط برخی از متخصصان یا توسط خود پزشک بیاموزید. با یادگیری تکنیک‌های این ورزش، تا حد زیادی می‌توانید ادرار خود را کنترل یا از نشت ادرار جلوگیری کنید.
• اصلاح شیوه زندگی: با انجام برخی از اصلاحات در زندگی روزمره می‌توانید به راحتی اسپاسم دردناک مثانه را درمان کنید. شما می‌توانید برخی از غذاهای پر ویتامین C یا غذاهای مرکبات را مصرف کنید که ممکن است در هنگام مقابله با اسپاسم مفید باشند.
• از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید: باید از الکل و محصولات غنی از کافئین اجتناب کنید زیرا تمایل بیشتری به دفع ادرار در شما ایجاد می‌کند.
• حفظ وزن سالم: با مراقبت از وزن، خود را در وضعیت پایدار نگه دارید. اگر فکر می‌کنید در حال افزایش وزن هستید ورزش کنید.
• سیگار نکشید: نباید سیگار بکشید یا از کشیدن سیگار خودداری کنید زیرا باعث فشار آمدن روی مثانه می‌شود.
• استرس خود را کاهش دهید: شما نباید استرس زیادی داشته باشید و سعی کنید مراقبه کنید زیرا مدیتیشن به عنوان داروی خوبی برای اسپاسم مثانه در نظر گرفته می‌شود و یا برای کاهش سطح استرس به شرح زیر برخی از کارهای ساده را دنبال کنید:
• خواب و استراحت کافی داشته باشید.
• به صورت منظم ورزش کنید.
• مراقبه انجام دهید.
• با خواندن کتاب یا فعالیتی خود را درگیر یک سرگرمی کنید.

جمع‌بندی

اسپاسم یا گرفتگی عضلات مثانه نوعی بیماری مزمن است می‌تواند باعث عدم کنترل ادرار در افراد شود. در این مقاله ضمن بررسی دلایل اسپاسم مثانه، به شرح علائم و روش‌های درمان این بیماری پرداختیم. به این نکته توجه داشته باشید که این اطلاعات پزشکی روزمره جایگزین علم و تخصص پزشکی در زندگی نمیباشد و صرفا جهت بالابردن دانش درمورد سلامتی و بهداشت تهیه شده است.