لیتارژ و کاربردهای آن در صنایع

لیتارژ (Litharge) نوعی ماده معدنی است که عمدتاً برای ساخت تثبیت کننده های سرب ، سفال ، رنگ ، جوهر و لعاب ظروف استفاده می شود.

این ترکیب شیمیایی که با نام مونواکسید سرب نیز شناخته می‌شود، یک پودر با رنگ قرمز یا زرد، خاکی، بی‌بو و جامد است و در آب حل نمی‌شود.

از دیگر نام‌های رایج برای این ترکیب شیمیایی می‌توان به اکسید سرب (Lead Oxide)، اکسید سرب زرد، و پلومبوس اکسید (Plumbous Oxide) اشاره کرد، اما عمدتاً به این ترکیب مونواکسید سرب (Lead Monoxide) می‌گویند. این ماده دارای درجه سختی ۲ است و در محیط‌های اسیدی و بازی حل می‌شود. به علاوه، برای انسان‌ها سمی است. در وضعیتی که این ترکیب به شکل بلورهای کوچک شکل نگیرد، به آن ماسیکوت می‌گویند. اما اگر پس از ذوب و سرد شدن به شکل بلورهای بزرگ تشکیل شود، با نام لیتارژ شناخته می‌شود.

نام شیمیایی لیتارژ از واژه لاتین “Lithargyrus” گرفته شده است، که از ترکیب دو کلمه “لیتوس” به معنای سنگ و “آرگوروس” به معنای نقره تشکیل شده است. همانطور که در ادامه مطالعه خواهید کرد، لیتارژ به واقعیت به معنای ذخیره‌مانده مواد معدنی پس از تصفیه نقره اشاره دارد.

روش تولید لیتارژ در صنایع

کاربردهای لیتارژ:

این پودر زرد رنگ که محصول جانبی اکسیداسیون سنگ گالن می باشد ، مزایا و کاربردهای متعددی در محصولات صنعتی و صنایع مختلف دارد.

کاربرد لیتارژ در نقاشی:

از اکسید سرب در تهیه و تولید و صنعت ایرانی رنگ های مختلف نظیر رنگ روغن استفاده می شود. زیرا خاصیت خشک کنندگی بسیار خوبی دارد.

اکسید سرب در پزشکی:

از آنجایی که اکسید سرب خاصیت ضدعفونی کنندگی دارد، به همین علت از آن در پزشکی برای شست و شو و ضدعفونی کردن وسایل و تجهیزات پزشکی استفاده می شود.

کاربرد لیتارژ در کوزه گری:

در کوزه گری از اکسید سرب به منظور تهیه لعاب بر روی لوازم سفالی استفاده می شود که علاقه مندان بسیاری را به خود جذب کرده است.

اکسید سربدر لوازم خودرو:

یکی از کاربردهای اصلی اکسید سرب در تهیه و تولید باتری خودرو می باشد. در واقع می توان به منظور تولید باتری های اسیدی سربی استفاده کرد.

خطرات مربوط به لیتارژ و اقدامات احتیاطی مرتبط با آن چیست ؟

این ماده شیمیایی سمی است و اگر استنشاق و یا خورده شود می تواند باعث ایجاد مسمومیت حاد در فرد شود. این ماده شیمیایی یک تراتوژن یا سرطان زا و مشکوک به موتاژن ( mutagen ) است. در صورت تماس با پوست نیز ممکن است باعث سوزش یا حتی زخم شدن پوست در ناحیه تماس شود. همیشه به یاد داشته باشید ، در هنگام استفاده از این ماده شیمیایی از تجهیزات مراقبتی مانند عینک ، دستکش و محافظ استفاده کنید.

در صورت تماس با چشم ها بلافاصله با آب مقطر و پاکیزه  چشم خود را شست و شو دهید و در صورت پوشیدن لنزهای چشمی ، سریعا آنها را از چشم خود بردارید.

در صورت تماس با پوست بلافاصله محل برخورد این ماده شیمیایی را با آب و صابون به خوبی بشویید و در صورت استنشاق یا بلع، ابتدا مصدوم را به فضای باز و هوای تازه منتقل کرده و سپس به دنبال مراقبت های پزشکی برای مصدوم باشید.

عوارض و خطرات قرار گرفتن در معرض سرب

سرب همچنین می تواند ، عوارض جانبی خطرناکی برای انسان ایجاد کند این عوارض جانبی عبارتند از :

• اختلال در بیوسنتز هموگلوبین و کم خونی
• افزایش فشار خون
• آسیب به کلیه ها
• سقط جنین
• اختلال در سیستم عصبی
• آسیب مغزی
• کاهش باروری مردان از طریق آسیب به اسپرم ها
• کاهش توانایی یادگیری کودکان
• اختلالات رفتاری کودکان مانند پرخاشگری ، رفتارهای تکانشی و بیش فعالی

همچنین لازم به ذکر است که سرب می تواند از طریق جفت مادر ، وارد بدن جنین شود. به همین دلیل می تواند ، باعث بروز آسیب های جدی به سیستم عصبی و مغز جنین قبل از تولد شود.

پزشکی در زندگی همه افراد نقش مهمی دارد و داشتن اطلاعات پزشکی روزمره در خصوص این مسئله میتواند به بهبود سلامتی و بهداشت افرادکمک کند.