اختلال نقص توجه / بیش فعالی (ADHD)
بیش فعالی یا نقص توجه / بیش فعالی (ADHD) یک اختلال رشدی عصبی است که با علائمی مانند بی توجهی، بیش فعالی و تکانشگری مشخص می شود.
این علائم می تواند در عملکرد تحصیلی، شغلی و روابط فرد مشکل ایجاد کند.
بیش فعالی چیست؟
اختلال بیش فعالی (ADHD) یک اختلال عصبی است که برای افراد مبتلا به آن، کنترل رفتار، توجه و انگیزه را دشوار می‌کند. افراد مبتلا به ADHD ممکن است دشواری در تمرکز، کنترل حرکات و عمل‌های بی‌برنامه، و مدیریت زمان داشته باشند.
علائم ADHD می‌تواند در دوران کودکی آغاز شود، اما ممکن است تا سنین بزرگسالی ادامه یابد. بیشترین میزان شیوع ADHD در کودکان و نوجوانان دیده می‌شود، اما ممکن است این اختلال در بزرگسالان نیز تشخیص داده شود.
علائم ADHD در کودکان معمولاً در سنین مهدکودکی یا دبستان آغاز می‌شود و ممکن است در دوره نوجوانی تشدید شود. در بزرگسالان، علائم ADHD ممکن است کمی متفاوت باشند و از طریق دشواری‌های در حفظ کار، مشکلات در روابط اجتماعی، و عدم توانایی در مدیریت زمان نشان داده شود.
تشخیص ADHD بر اساس ارزیابی توسط پزشک انجام می‌شود که علائم و علت‌های مختلف را بررسی می‌کند. تشخیص این اختلال باید بر اساس معیارهای تشخیصی DSM (راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی) صورت گیرد و باید از سنین کودکی و نوجوانی آغاز شود.
علائم بیش فعالی:
- بی توجهی: مشکل در تمرکز، حواس پرتی، فراموشی، عدم پیگیری دستورالعمل ها، گم کردن وسایل.
- بیش فعالی: بی قراری، ورجه وورجه کردن، صحبت بیش از حد، مشکل در نشستن آرام، دویدن و پریدن بیش از حد.
- تکانشگری: بدون فکر عمل کردن، قطع کردن صحبت دیگران، مشکل در صبر کردن، انجام کارهای خطرناک.
انواع بیش فعالی:
- غالب بی توجهی: فرد در تمرکز و توجه به جزئیات مشکل دارد.
- غالب بیش فعالی / تکانشگری: فرد بیش از حد فعال و تکانشگر است.
- ترکیبی: فرد علائم هر دو نوع غالب بی توجهی و غالب بیش فعالی / تکانشگری را دارد.
علل ADHD:
علت دقیق ADHD ناشناخته است، اما عوامل ژنتیکی و محیطی در بروز آن نقش دارند.
درمان بیش فعالی:
درمان ADHD شامل ترکیبی از دارو، روان درمانی و مداخلات رفتاری است.
دارو: داروهای محرک مانند ریتالین و Adderall می توانند به بهبود علائم ADHD کمک کنند.
روان درمانی: روان درمانی می تواند به فرد در یادگیری مهارت های مقابله ای برای مدیریت علائم ADHD کمک کند.
مداخلات رفتاری: مداخلات رفتاری مانند آموزش والدین و رفتار درمانی شناختی می تواند به بهبود رفتار و عملکرد فرد کمک کند.
ADHD در بزرگسالان:
ADHD می تواند در بزرگسالان نیز ادامه یابد. علائم ADHD در بزرگسالان ممکن است شامل مشکل در تمرکز، سازماندهی، مدیریت زمان و تکمیل وظایف باشد.
راهکارهایی برای زندگی با بیش فعالی:
- برنامه ریزی: برنامه ریزی روزانه و هفتگی می تواند به فرد در مدیریت زمان و وظایف خود کمک کند.
- سازماندهی: سازماندهی محیط کار و زندگی می تواند به فرد در کاهش حواس پرتی و یافتن وسایل کمک کند.
- ورزش: ورزش منظم می تواند به بهبود تمرکز و کاهش علائم ADHD کمک کند.
- تغذیه: رژیم غذایی سالم و متعادل می تواند به بهبود تمرکز و رفتار فرد کمک کند.
- خواب: خواب کافی برای سلامت روان و جسمی فرد ضروری است.
نکاتی برای مطالعه:
- افراد مبتلا به ADHD ممکن است در تمرکز و یادگیری مطالب مشکل داشته باشند.
- استفاده از استراتژی های مطالعه مانند خلاصه نویسی، یادداشت برداری و مرور مطالب می تواند به یادگیری بهتر کمک کند.
- ایجاد یک محیط مطالعه آرام و بدون حواس پرتی می تواند به تمرکز فرد کمک کند.
- تقسیم کردن وظایف بزرگ به وظایف کوچکتر و قابل مدیریت می تواند به فرد در انجام کارها کمک کند.
نکاتی برای شغل:
- افراد مبتلا به ADHD ممکن است در مشاغلی که نیاز به تمرکز طولانی مدت، سازماندهی و دقت دارند، مشکل داشته باشند.
- انتخاب شغلی که با علایق و مهارت های فرد همخوانی داشته باشد می تواند به موفقیت فرد کمک کند.
- استفاده از استراتژی های مدیریت زمان و سازماندهی می تواند به فرد در انجام وظایف شغلی خود کمک کند.
- صحبت با کارفرما در مورد ADHD می تواند به فرد در دریافت کمک و پشتیبانی مورد نیاز خود کمک کند.
بیش فعالی در روابط:
- افراد مبتلا به ADHD ممکن است در روابط خود با دیگران مشکل داشته باشند.
- یادگیری مهارت های ارتباطی و حل تعارض می تواند به بهبود روابط فرد کمک کند.
- صبر و درک شریک زندگی و اعضای خانواده می تواند به فرد در مدیریت علائم ADHD کمک کند.
در صورت داشتن هر گونه سوال یا نگرانی در مورد ADHD، با یک متخصص مشورت کنید.
نتیجه گیری:
بیش فعالی، هرچند ممکن است به نظر برخی به عنوان یک مشکل نگران‌کننده ظاهر شود، اما با مدیریت مناسب و استفاده از سلامتی و بهداشت افراد کمک کند و نقش مهمی در کسب اطلاعات پزشکی روزمره و نقش پزشکی در زندگی ایفا کند.